eng homeabout usmekong riversalween rivermun riverthai baan researchpublication
 

สืบชะตาแก่ง เนื่องในวันหยุดเขื่อนโลก

วันที่ ๑๗ มีนาคม ๒๕๔๕ หมู่บ้านแม่มูนมั่นยืน

ชมภาพกิจกรรม รวมภาพปากมูล 20 กิจกรรมวันหยุดเขื่อนโลก ปีพ.ศ. 2545 ที่เขื่อนปากมูล

            เมื่อวันที่ ๑๗ มีนาคม ๒๕๔๕ ชาวบ้านหมู่บ้านแม่มูนมั่นยืน ได้ร่วมกันจัดงาน เนื่องในวันหยุดเขื่อนโลก ๑๔ มีนาคม โดยในเวลา ๑๑ .๐๐ น. ชาวบ้านแม่มูนมั่นยืน กว่า ๑,๐๐๐ คนได้รวมตัวตั้งแถวที่หน้าเวทีวัฒนธรรมของหมู่บ้าน ชาวบ้านได้เตรียม พานบายศรี ศิลาที่จารึกเจตนารมณ์ของคนลุ่มน้ำ เสียม พร้า จอบ เป็นอุปกรณ์ในการทำลายต้นไมยราพยักษ์ หน้าขบวนมีป้าย หยุดเขื่อน หยุดทำลายธรรมชาติ ชีวิต ชุมชนคนลุ่มน้ำมูน

จากนั้นเวลา ๑๑.๒๐ น.ขบวนได้เคลื่อนออกจากหมู่บ้านด้วยระยะทาง ประมาณ ๖๐๐ เมตรจากหมู่บ้านถึงแก่งปากโดมบริเวณเหนือเขื่อนปากมูล เมื่อเดินทางถึง ชาวบ้านได้ร่วมกันถางต้นไมยราพยักษ์ กองรวมกันไว้ จากนั้นก็ได้เข้ารวมตัวกันที่บริเวณลานหิน แก่งปากโดม เนื่องจากปีนี้ ได้มีการเปิดประตูระบายน้ำเขื่อนเพื่อศึกษาผลกระทบเป็นเวลาหนึ่งปี ทำให้แก่งที่อยู่ในแม่น้ำมูนซึ่งเป็นที่อยู่อาศัยของปลาโผล่พ้นเหนือน้ำ

หมอพราหมณ์ เริ่มทำพิธีสืบชะตาแก่ง บายศรีสู่ขวัญแก่งและผู้ร่วมพิธีกรรม โปรยข้าวตอกดอกไม้ ในแม่น้ำมูน เพื่อเป็นสัญลักษณ์ของการสืบต่อความอุดมสมบูรณ์ ด้วยเห็นว่าการเปิดเขื่อนปากมูลในปีนี้ชีวิตชาวบ้านสองริมฝั่งแม่น้ำได้พึ่งพาความอุดมสมบูรณ์ที่กลับคืนมาด้วย

 จากนั้นได้ร่วมกันปักหลักศิลาจารึก “เจตนารมณ์คนลุ่มน้ำ” เป็นแผ่นหินขนาดใหญ่ แกะสลักด้วยฝีมือของชาวบ้านจารึกไว้ว่า “๑๔ มีนาคม พ.ศ.๒๕๔๕  ๑.เปิดเขื่อนถาวร ๒.คืนธรรมชาติให้ชาวบ้าน ๓.ฟื้นฟูชีวิตชุมชน ๔.หยุดสร้างเขื่อน“ภายหลังปักเสาศิลาฯ นางสุดใจ มหาไชย ได้นำชาวบ้านอ่านคำประกาศเจตนารมณ์ คนลุ่มน้ำ มีความว่า “

เมื่อเสร็จจากการคำประกาศเจตนารมณ์ คนลุ่มน้ำเนื่องในวันหยุดเขื่อนโลกความว่า

“นับเป็นเวลาหลายปีมาแล้วที่ความอุดมสมบูรณ์ของแม่น้ำ ที่เราได้พึ่งพาอาศัยถูกทำลายลงด้วยการสร้างเขื่อน       

พวกเราเคยมีแม่น้ำ มีเกาะแก่งแหล่งธรรมชาติ อันอุดมด้วยปลาและสัตว์น้ำนานาชนิด ให้เราได้กิน ได้ขาย

แม่น้ำทำให้พวกเราได้สืบทอดภูมิปัญญาของคนลุ่มน้ำ แม่น้ำทำให้เรามีวัฒนธรรมประเพณี อันดีงาม มีความอบอุ่นในครอบครัว ในชุมชน

 เราเคยมีที่ดินอันอุดมสมบูรณ์ ผลิต หล่อเลี้ยงลูกหลานสืบรุ่นต่อรุ่น ตลอดมา

เราเชื่อว่าเรามีความมั่นคงในชีวิต ด้วยเราข้าวปลาอาหารจากความสมบูรณ์ของระบบนิเวศน์แม่น้ำ

เมื่อมีการสร้างเขื่อน ความสมบูรณ์ของทรัพยากรธรรมชาติที่เราเคยพึ่งพาถูกทำลายไป ชีวิตพวกเราจำต้องเปลี่ยนแปลงไปในทางที่เลวร้ายลง นั่นก็คือความมั่นคงในชีวิตของพวกเราถูกทำลายลงด้วยเช่นเดียวกัน

การเวนคืนที่ดิน หรือการชดเชยค่าความเสียหายจากพวกนักสร้างเขื่อน มิได้แม้เพียงบรรเทาความทุกข์ยากที่เกิดขึ้นได้  และยิ่งนับวันความทุกข์ยากเหล่านี้นับวันทวีความรุนแรงขึ้น

ลูกหลานที่พอมีกำลังต้อง ออกไปรับจ้างเพื่อจุนเจือครอบครัว

สำหรับพวกเราผู้ได้รับผลกระทบจากการสร้างเขื่อน เราเชื่อว่าเราจะอยู่ได้อย่างสงบสันติ ก็ด้วยการมีแม่น้ำ มีธรรมชาติอันสมบูรณ์เป็นพื้นฐาน

เราขอยืนยันว่ามีแต่การได้แม่น้ำ ได้ธรรมชาติกลับคืนมาให้กับพวกเราเท่านั้นจึงจะทำให้ชีวิต ชุมชน ของเราอยู่อย่างเป็นสุข สวบได้

นั่นคือการฟื้นฟูอย่างแท้จริงและยั่งยืน

น้ำเพื่อชีวิต มิใช่เพื่อความตาย”

ประกาศ ณ แก่งปากโดม แม่น้ำมูน

๑๗ มีนาคม ๒๕๔๕

ภายหลังกิจกรรม ชาวบ้านลงเล่นน้ำแก่งกันอย่างสนุกสนาน ซึ่งในขณะนื้ แม่น้ำมูนยังมีน้ำอย่างสมบูรณ์ ไม่มีร่องรอยของความแห้งขอดแต่อย่างใด แม่น้ำที่ใสสะอาดทำให้ชาวบ้านหลายคนสะท้อนว่า ปีนี้อาบน้ำมูนได้อย่างสบายใจไม่ต้องกลัวว่าจะเป็นผื่นคัน เหมือนปีก่อนที่ผ่านมา ที่แม่น้ำมูนกลายเป็นแม่น้ำที่น่ากลัวสำหรับชาวบ้าน

การทำบุญแก่ง สืบชะตาแก่ง นับเป็นประเพณีอันสำคัญ เช่นเดียวกับการสืบชะแม่น้ำ เป็นการสืบความยั่งยืน ให้กับแก่งที่ชาวบ้านถือเป็นบริเวณที่อยู่อาศัยของปลา เป็นแหล่งอาหาร เป็นที่หลบภัยของปลา รวมทั้งเป็นที่วางไข่ของปลาจากแม่น้ำโขง หลังการสร้างเขื่อนปากมูล แก่งต่างๆ จมอยู่ใต้น้ำ หลายแก่งถูกระเบิดไปเพื่อก่อสร้างตัวเขื่อนและร่องน้ำลึกสำหรับปั่นไฟ นับเป็นเวลากว่า ๘ ปีแล้วที่ชาวบ้านไม่ได้เห็นแก่งหินเหล่านี้ ในปีนี้จึงได้จัดกิจกรรมสืบชะตาเพื่อให้แก่ง ได้อยู่คู่กับแม่น้ำมูน อยู่คู่กับชุมชนสองริมฝั่งแม่น้ำมูนต่อไป

 
 

สมาคมแม่น้ำเพื่อชีวิต   138/1 หมู่ 4 ต.สุเทพ อ.เมือง จ.เชียงใหม่   50200
Living River Siam Association  138 Moo 4, Suthep, Muang, Chiang Mai, 50200   Thailand
Tel. & Fax.: (66)-       E-mail : admin@livingriversiam.org

ข้อมูลในเวปนี้สามารถนำไปเผยแพร่ได้โดยอ้างอิงแหล่งที่มา