โครงการเขื่อนโป่งขุนเพชร
สมัชชาคนจน
ข้อมูลเบื้องต้น
- วัตถุประสงค์โครงการ: เพื่อการเกษตร
- ผู้รับผิดชอบโครงการ: กรมชลประทาน
- ที่ตั้งหัวงาน: บ้านกระจวน หมู่ 4 ต.โคกสะอาด อ.หนองบัวระเหว จ.ชัยภูมิ
- เนื้อที่ของชลประทาน: 12,300 ไร่ในท้องที่ ต.โคกสะอาด อ.หนองบัวระเหว และต.โป่งนก อ.เทพสถิต จ.ชัยภูมิ
- ปริมาณความจุน้ำ: 97 ล้านลูกบาศก์เมตร
- พื้นที่ผิวน้ำ: 16.2 ตารางกิโลเมตร (10,215 ไร่)
- จำนวนราษฏรที่ได้รับผลกระทบ: ประมาณ 500 ครอบครัว 5 หมู่บ้าน (บ้านกระจวน, บ้านใหม่ห้วย, หินฝน, บ้านห้วยทับนาย, บ้านบุงเวียน, บ้านโคกชาด)
- แผนผังโครงการการใช้น้ำจากเขื่อน: ไม่มี
- แผนโครงการรองรับราษฏรผู้ได้รับผลกระทบ: ไม่มี
สภาพปัญหา
- การดำเนินงานของทางราชการไม่โปร่งใส: มีการปิดบังข้อมูล เช่น หลักเกณฑ์ ระเบียบ หรือมติ ครม. ในการจ่ายค่าทดแทน ถูกปกปิดและบิดเบือน แนวเขตน้ำท่วมหรือเขตชลประทานไม่แน่ชัด ขัดแย้งกับข้อมูลของ สปก.
- กีดกันชาวบ้านผู้มีส่วนได้ส่วนเสียไม่ให้มีส่วนร่วม: เช่น การรังวัดที่ดิน การนับต้นไม้ เจ้าหน้าที่ทำเองโดยพลการ เจ้าของที่ดินและพยานข้างเคียงไม่ได้นำชี้
- กระทำการทุจริตผิดกฎหมาย:
- ข่มขู่หลอกลวงชาวบ้านว่าอยู่ในเขตป่าสงวน ทางการไม่มีค่าทดแทน ใครไม่ยอมออกไปจะถูกดำเนินคดีอาญา
- ฉ้อโกงค่าทดแทนต้นไม้และสิ่งปลูกสร้างเป็นเงิน 25 ล้านบาท โดยการทำหลักฐานเท็จ ปลอมลายมือชื่อชาวบ้าน เรียกรับสินบน ขู่เข็ญกรรโชกให้ชาวบ้านกลัวแล้วบังคับเอาส่วนแบ่งจากค่าทดแทน
- ตัดไม้ทำลายป่า โดยร่วมมือกับเจ้าหน้าที่ที่เกี่ยวข้องเอาไม้ไปขายเป็นผลประโยชน์ส่วนตัว
- ถนนเข้าหัวงานชำรุดตั้งแต่ก่อสร้างเสร็จยังไม่ทันถึงเดือน ส่อพิรุธว่าน่าจะมีการทุจริต
- ไม่มีการคำนวณต้นทุนทางสังคม
- กระทบต่อระบบนิเวศทั้งระบบและวิถีชุมชน
- เจ้าหน้าที่ดำเนินการตามอำเภอใจ: ไม่มีมาตรการที่ชัดเจน เช่น การจ่ายค่าทดแทนที่ดิน (ค่าขนย้าย) และการจ่ายค่าทดแทนต้นไม้และสิ่งปลูกสร้าง
ผลกระทบต่อระบบนิเวศและวิถีชุมชน
- ไม่มีการทำรายงานประเมินผลกระทบทางด้านสิ่งแวดล้อม (EIA)
- ทำลายป่าต้นน้ำห้วยลำเชียงทา อันเป็นต้นกำเนิดของแม่น้ำชี
- ทำลายอาชีพหลักของชาวบ้าน เช่น การหาของป่า
- ทำลายระบบเกษตรกรรมธรรมชาติ
- ทำลายวิถีชีวิต ชุมชน และวัฒนธรรมท้องถิ่น
ผลได้-ผลเสีย คุ้มค่าหรือไม่?
ผลที่คาดว่าจะได้รับ (อนาคต)
- พื้นที่เพาะปลูกในหน้าฝน 100,000 ไร่ หน้าแล้ง 25,000 ไร่
- รายได้จากการขายผลผลิตเพิ่มขึ้นจากการขยายพื้นที่การเกษตร
- แหล่งจับปลา
- แหล่งน้ำอุปโภคบริโภค
- แหล่งพักผ่อนหย่อนใจของชาวบ้าน
- บรรเทาอุทกภัยด้านท้ายน้ำ (ชั่วคราว)
ผลที่เสียไป (ปัจจุบัน)
- พื้นที่เกษตรธรรมชาติหรือวนเกษตร 12,300 ไร่
- รายได้จากการเกษตรธรรมชาติและการหาของป่า มูลค่าประมาณ 60 ล้านบาท/ปี
- แหล่งอาหารที่เป็นสัตว์น้ำ เช่น กุ้ง ปลา อึ่ง ฯลฯ
- สภาพแวดล้อมและระบบนิเวศเสียไป
- อุทกภัยหน้าเขื่อนตลอดไป
- ครอบครัวแตกสลาย ทำลายวิถีชีวิตและสังคมชนบท
- งบประมาณแผ่นดินสูญเปล่าเพราะการทุจริต คอร์รัปชั่น
- ไม่มีหลักประกันว่าจะได้ผลตามที่กรมชลประทานกล่าวอ้าง
- ไม่มีแผนรองรับหรือแผนเยียวยาชาวบ้านผู้ได้รับผลกระทบ
- ต้นทุนทางสังคมและวัฒนธรรม
