แจ่ว ในภาษาของกลุ่มชาติพันธุ์ลาวแปลว่า น้ำพริก เมนู “ต้มแจ่วปลา” คือการตำน้ำพริก ที่มีเครื่องปรุงพื้นฐานของพริก กระเทียม หอมแดง โขลกหรือตำรวมกันก่อนใส่ลงในหม้อรวมกับเนื้อปลาแม่น้ำโขง หรือเรียกตามภาษากลางว่าแกงปลา ต้มปลาก็ได้ และเมนูนี้มีประโยชน์ และความอร่อยให้กับผู้รับประทานเป็นอย่างมาก

                อย่างที่กล่าวข้างต้นประโยชน์ที่ได้คือสารอาหารประเภทโปรตีนจากปลาแม่น้ำ ยิ่งเป็นปลาสดใหม่ที่พ่อบ้านเพิ่งหามาจากแม่น้ำโขงด้วยแล้วคงไม่ต้องห่วง เพียงรีบนำมาล้างให้สะอาดแล้วย่างกับเตาถ่านช่วยเพิ่มความหอมน่ากิน เติมคุณค่าจากพืชสุมนไพรในหม้อนี้คือ ตะไคร้ ใบแมงลัก ผักชีฝรั่ง และมะเขือยาว เมนูนี้ดูไม่เหมือนแกงทั่วไป เพราะตำแจ่วรวมกับมะเขือยาวและตะไคร้ก่อนเติมลงในหม้อ ทำให้ต้มแจ่วปลาเป็นต้มแจ่วน้ำข้น

                ความหอมอร่อยคงไม่คลาดเคลื่อน เนื่องจากเครื่องปรุงเกือบทุกอย่างผ่านการปิ้งบนเตาถ่าน ซึ่งทำให้กลิ่นหอมน่ากิน สิ่งที่ขาดไม่ได้คือปลาร้าและใบแมงลัก เติมก่อนยกหม้อต้มแจ่วลงจากเตาไฟ หากผู้ที่ไม่อยากพลาดความอร่อยในเมนูนี้ ลองหาปลากับเครื่องปรุง มาทำตามสูตรนี้ได้ เพราะแม่ญิงชาติพันธุ์ลาวพร้อมแบ่งปันความสุขกับการได้กินอาหารอร่อยๆแก่เพื่อนบ้าน

เครื่องปรุง (สัดส่วนสำหรับ 8 ท่าน)

1.     ปลาน้ำโขงย่างไฟหรือตากแดดให้แห้ง 3 ตัว (น้ำหนักรวมประมาณ 0.8 กิโลกรัม)

2.    มะเขือหำม้าเผา(มะเขือยาว) 2 ลูก

3.    พริกหนุ่มย่างไฟ(พริกชีฟ้า) 10 เม็ด (ตามชอบ)

4.    ตะไคร้เผาสุก 2 ต้น

5.    กระเทียมเผาสุก 6 กลีบ

6.    หอมแดงเผาสุก 4 หัว

7.    ใบกอมก้อหั่นหยาบ(ใบแมงลัก) 1 กำ

8.    ใบหอมป้อมเป้อ(ผักชีฝรั่ง) 1 กำ

9.    น้ำปลาร้า 3 ช้อนโต๊ะ

10. ชูรส 1 ช้อนชา (ตามชอบ)

11.  น้ำดื่ม 3 ถ้วย

วิธีทำ

1.     นำพริกหนุ่ม กระเทียม หอมแดงมาโขลกให้ละเอียด และหั่นตะไคร้ มะเขือยาวเป็นชิ้นเล็กๆ แล้วเติมลงในครกโขลกเครื่องปรุงทั้งหมดรวมกันอีกครั้ง

2.    ต้มน้ำให้เดือด ใส่ปลาย่าง ตามด้วยเครื่องปรุงที่โขลกไว้ ระหว่างรอต้มแจ่วปลาสุกให้คนไปด้วย เพิ่มใบกอมก้อ และน้ำปลาร้าเพื่อความหอม ชิมและปรุงรสตามชอบ (หากมีเห็ดฟางสามารถใส่เพิ่มความอร่อยได้)