สะเอียบ ประกาศขยายเขตอนุรักษ์พันธุ์ปลา "วังผาอิง" วันหยุดเขื่อนโลก 14 มีนา
ยืนยันอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ ดิน น้ำ ป่า ปลูกฝังจิตสำนึกให้ ลูกหลาน เยาวชนคนรุ่นใหม่ คัดค้านเขื่อนยมบน เขื่อนยมล่าง สืบต่อไป
สะเอียบ แพร่ ///
เมื่อวันที่ 9-11 มีนาคม 2556 ที่ผ่านมา ชาวบ้านตำบลสะเอียบกว่าร้อยคน ได้ร่วมกันจัดพิธีกรรมอนุรักษ์พันธุ์ปลา รักษาป่า รักษาแม่น้ำ โดยการประกาศขยายเขตอนุรักษ์พันปลาให้คลอบคลุมพื้นที่วังผาอิงกว่า 3 กิโลเมตร เนื่องในวาระวันหยุดเขื่อนโลก 14 มีนาคม ของทุกปี
ในช่วงเช้าวันนี้ 9 มีนาคม 2556 เวลาประมาณ 09.09 น. ได้จัดพิธีกรรมทางศาสนา มีกาตั้งเต้าทั้งสี่ เลียงผีเจ้าที่ จากนั้นได้นิมนพระสงฆ์ 5 รูป สวดเจริญพระพุธมนต์ เพื่อเป็นสิริมงคล เมื่อเสร็จพิธีกรรมทางศาสนา จึงได้ล่องเรือนำผ้าเหลืองและป้ายเขตอนุรักษ์พันธุ์ปลาไปติดตามริมสองฝั่งแม่น้ำยมตลอดแนว 3 กิโลเมตร มีการขึงลวดลิงยาวข้ามแม่น้ำยม เพื่อเป็นแนวเขตอย่างชัดเจน จากเดิมวังผาอิง ซึ่งเป็นวังปลาขนาดใหญ่ในแม่น้ำยม ในเขตบ้านดอนชัยสักทอง ต.สะเอียบ อ.สอง จ.แพร่ เป็นที่ที่ชาวบ้านเคารพนับถือ ชาวบ้านสะเอียบได้ประกาศเป็นเขตอนุรักษ์พันธุ์ปลามาตั้งแต่ปี 2534 พร้อมกับการตั้งกลุ่มราษฎรรักษ์ป่าตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา ชาวบ้านได้ช่วยกันนำผ้าเหลืองของพระสงฆ์ไปมัดตามกิ่งไม้ริมสองฝั่งแม่น้ำยมตลอดแนว
กำนันเส็ง ขวัญยืน กำนันตำบลสะเอียบ อ.สอง จ.แพร่ ซึ่งเคยเป็นตัวแทนประเทศไทยไปเข้าร่วมวันหยุดเขื่อนโลกที่ประเทศบราซิล เมื่อสิบกว่าปีที่ผ่านมามา กล่าวว่า "คนทั้งโลก ตระหนักถึงภัยเขื่อน ทั้งเขื่อนแตก เขื่อนพัง ทั้งยังเป็นการปิดกั้นการอพยพพันธุ์ปลา ทำให้พันธ์ปลาลดน้อยถอยลง จนมีการรื้อเขื่อนทิ้งเพื่อให้ปลาได้อพยพขึ้นไปวางไข่ยังต้นน้ำมาแล้ว เราอยู่เมืองไทย เราก็ร่วมใจกันอนุรักษ์พันธุ์ปลา การขยายเขตอนุรักษ์พันธุ์ปลาในครั้งนี้ก็เป็นการประกาศให้คนไทยและคนทั้งโลก ได้ร่วมกันอนุรักษ์พันธุ์ปลา ร่วมกันต่อต้านภัยที่จะมาคุกคามแม่น้ำ เราร่วมกันต่อต้านเขื่อนยมบน เขื่อนยมล่าง เขื่อนแก่งเสือเต้น เราไม่อยากให้เขื่อนมาทำลายป่า มาทำลายแม่น้ำ มาทำลายพันธุ์ปลา มาทำลายวิถีชีวิตของพวกเรา" กำนันเส็ง กล่าว
พระครูสุธรรม ชัยสิทธ์ เจ้าอาวาทวัดดอนชัย ได้เทศให้ชาวบ้านได้ตระหนักถึงความสำคัญของการอนุรักษ์พันธุ์ปลา "จนปัจจุบันเราและลูกหลานของเรามีปลากินไม่อดอยาก อาตมาก็เห็นความสำคัญของการอนุรักษ์ จึงหารือกับกรรมการชุมชน ตำบลสะเอียบ และเห็นพ้องต้องกันว่า เราควรประกาศขยายเขตอนุรักษ์พันธุ์ปลาจากเดิม ขึ้นไปอีกครอบคลุมพื้นที่ 3 กิโลเมตร ทางทิศเหนือ 2.5 กิโลเมตร ทางตอนใต้ลงมาอีก 500 เมตร ไม่ใช่ไม่ให้กินปลา แต่กินแล้วต้องรักษา จะได้มีปลาให้ลูกหลานเรากินตลอดไป" พระครูกล่าว
วังผาอิง มีตำนานกล่าวขานมาอย่างต่อเนื่อง มีชาวบ้านสังเวยชีวิตมาแล้วหลายต่อหลายคน ทั้งที่เป็นคนว่ายน้ำเก่งๆ กันทั้งนั้น จนชาวสะเอียบต้องทำพิธีเลี้ยงผีครั้งใหญ่ จึงยุติการตายของชาวบ้านลงได้ ครั้งนั้นชาวบ้านต้องล้มวัวเลี้ยงผีวังผาอิงต่อมาก็ไม่มีคนตายที่วังผาอิง
นายวิชัย รักษาพล แกนนำชาวบ้าน หมู่ 1 บ้านดอนชัย ต.สะเอียบ อ.สอง จ.แพร่ แกนนำการคัดค้านเขื่อนแก่งเสือเต้น กล่าวว่า "พวกเราชาวสะเอียบ ต่อสู้คัดค้านเขื่อนแก่งเสือเต้นมา 24 ปี เราไม่ได้คัดค้านอย่างเดียว เรามีข้อเสนอ มีทางออก ให้กับผู้มีอำนาจในการตัดสินใจมาโดยตลอด เรายืนยันที่จะอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ ดิน น้ำ ป่า แม่น้ำยม พันธ์ปลา ป่าสักทอง เป็นแหล่งอาหารของพวกเรา เราจะรักษาไว้ให้ลูกหลาน ไม่ใช่แค่เรา คนทั้งประเทศจะได้มีป่าสักทอง มีแม่น้ำยม ที่อุดมสมบูรณ์ มีอากาศที่บริสุทธิ์ได้หายใจไปชั่วลูกชั่วหลาน" นายวิชัยกล่าว
ต่อข้อถามถึงการที่รัฐบาล และ กบอ. ไม่สร้างเขื่อนแก่งเสือเต้นแล้ว แต่จะสร้างเขื่อนยมบน เขื่อนยมล่างแทน ชาวสะเอียบ คิดเห็นอย่างไร นายสมมิ่ง เหมืองร้อง ประธานคณะกรรมการคัดค้านเขื่อน 4 หมู่บ้าน กล่าวว่า "เขื่อนยมบน เขื่อนยมล่าง มันคือผีตัวเดียวกัน แค่แบ่งเขื่อนแก่งเสือเต้นออกเป็น 2 ตอน ท่วมป่าสักทองเหมือนเดิม ท่วมที่ทำกินชาวบ้านเกือบทั้งหมด แล้วเราจะอยู่อย่างไร ผมขอท้ารัฐบาล กบอ. และคุณปลอดประสพ ถ้าไม่มีเจตนาจะกินป่าสักทอง ก็ขอให้ย้ายเขื่อนยมล่างลงไปที่ศรีสัชนาลัย สุโขทัยไปเลย เก็บน้ำได้มากกว่าด้วย ไม่ใช่ถอยไปเพียง 10 กิโลเมตร แล้วกักน้ำมาท่วมป่าสักทองเหมือนเดิม เราก็ยืนยันจะคัดค้านเหมือนเดิม" นายสมมิ่งกล่าว
การประกาศขยายเขตุอนุรักษ์พันธุ์ปลาของชาวสะเอียบในครั้งนี้ เป็นอีกครั้งหนึ่งที่ชาวสะเอียบต้องทำหน้าที่อนุรักษ์ พิทักษ์ รักษา ปกป้อง ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ของชุมชนและคนทั้งชาติ เพื่อเป็นแบบอย่างให้กับคนในสังคมไทยได้ตระหนักและเห็นความสำคัญ ส่วนการพัฒนาเขื่อนยมบนเขื่อนยมล่างเป็นแผนงานในอนาคต อย่างไรก็ตามชาวสะเอียบก็คงยืนยันที่จะปกป้องรักษาแม่น้ำยม ป่าสักทองอย่างต่อเนื่อง ตลอดจนลูกหลานเยาวชนคนรุ่นใหม่ ต่อไป